Türkiye’de emeklilik, bireylerin yaşlılık dönemlerinde sosyal güvenceye kavuşmalarını sağlamak amacıyla belirli çalışma süresi, yaş ve prim ödeme şartlarının yerine getirilmesiyle mümkün olur. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bünyesinde yürütülen bu sistemde emeklilik şartları, kişinin bağlı olduğu sigorta koluna, ilk sigortalı olduğu tarihe ve prim ödeme süresine göre değişkenlik gösterir. Emeklilik süreci karmaşık gibi görünse de temel kriterler, prim günü, yaş ve sigortalılık süresi ekseninde şekillenir.
Türkiye’de Emeklilik Sistemi Nasıl İşler?
Türkiye’de emeklilik sistemi Sosyal Güvenlik Kurumu çatısı altında yürütülür ve kişilerin aktif çalışma hayatları boyunca yatırdıkları primler doğrultusunda emekli maaşı bağlanır. SGK bünyesinde 4A, 4B ve 4C olmak üzere üç ana sigorta kolu vardır ve her biri farklı emeklilik kriterlerine sahiptir. Ayrıca sistem, hem yaş hem de hizmet süresi şartının birlikte sağlanmasını ister ve emeklilik hesaplamalarında kişinin sigortalı olduğu ilk tarih belirleyici olur.
Emeklilik Şartları Nelerdir?
Emeklilik şartları bireyin çalışma statüsüne, sigorta giriş tarihine ve prim ödeme süresine bağlı olarak şekillenir. Sigortalının ilk işe giriş tarihi ne kadar eskiyse, emeklilik yaşı ve prim günü genellikle o kadar düşük olur. 8 Eylül 1999 öncesi, 9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arası ve 1 Mayıs 2008 sonrası işe başlayanlar için farklı şartlar uygulanır. Ayrıca 2023’te yürürlüğe giren EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesiyle bazı kişiler yaş şartı aranmaksızın sadece prim ve hizmet yılı esas alınarak emekli olma hakkı kazanmıştır.
Emeklilik Yaşı Kaçtır?
Türkiye’de emeklilik yaşı, kişinin sigorta başlangıç tarihine göre belirlenir ve belirli yıllar içinde kademeli olarak artar. 8 Eylül 1999 öncesinde işe başlayan erkekler için emeklilik yaşı 44 ile 60 arasında değişirken kadınlarda bu yaş aralığı 38 ile 58 arasında yer alır. Bu tarihten sonra işe girenlerde ise yaş şartı kademeli olarak artar ve 2048 yılında tüm bireyler için emeklilik yaşı 65 olacaktır.
Erkeklerde Emeklilik Yaşı Neye Göre Değişir?
Erkeklerde emeklilik yaşı, sigorta giriş tarihi ve prim gün sayısına göre belirlenir ve 1999 öncesi girişlerde daha erken yaşlarda emekli olma imkânı tanınır.
Kadınlarda Emeklilik Yaşı Ne Kadardır?
Kadınlarda emeklilik yaşı da aynı şekilde giriş tarihine bağlı olarak değişir ve çocuk sayısı gibi bazı faktörler, emeklilik yaşını erkene çekebilir.
Prim Gün Sayısı Kaç Olmalı?
Emekli olabilmek için sadece yaş yeterli değildir; belirli bir prim günü de doldurulmalıdır. 4A kapsamındaki çalışanlar için bu süre genellikle 5000 ile 7200 gün arasında değişirken, 4B ve 4C kapsamındakiler için 9000 güne kadar çıkabilir. Prim günü sayısının eksik olması durumunda hizmet borçlanması ya da isteğe bağlı sigorta ile tamamlanabilir.
4A (SSK) İçin Gerekli Prim Günü
4A sigortalıları için emeklilik prim gün sayısı, işe giriş tarihine göre değişmekle birlikte 5000 ile 5975 gün arasında olmalıdır.
4B (Bağkur) Prim Gün Sayısı
Bağkur’lular için prim günü şartı sabit olarak 9000 gündür ancak kadınlarda 7200 güne düşürülebilir.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Kimleri Kapsıyor?
EYT yasası, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan ve prim ile hizmet süresi şartlarını sağlayan ancak yaş şartına takılan kişileri kapsar. Bu düzenleme ile yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı tanınmış ve milyonlarca kişi emeklilik hakkı elde etmiştir. EYT kapsamına girenlerin, sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını yerine getirmesi yeterlidir.
EYT’de Kaç Gün Prim Gerekiyor?
EYT kapsamındaki kişilerin en az 5000 prim gününe sahip olması gerekmektedir ancak bu rakam işe giriş tarihine göre artış gösterebilir.
EYT Başvurusu Nasıl Yapılır?
EYT’liler, SGK üzerinden e-Devlet aracılığıyla başvuru yapabilir ve gerekli belgelerle birlikte dilekçelerini ileterek emekli maaşı talebinde bulunabilir.
Türkiye’de Emeklilik Şartlarına Göre Örnek Emeklilik Planı
| Sigorta Türü | Giriş Tarihi | Emeklilik Yaşı | Prim Gün Sayısı |
|---|---|---|---|
| 4A (SSK) | 01.01.1995 | 55 | 5750 |
| 4A (SSK) | 01.01.2003 | 60 | 7000 |
| 4B (Bağkur) | 01.01.1999 | 58 | 9000 |
| 4B (Bağkur) | 01.01.2009 | 60 | 9000 |
| 4A (EYT) | 01.01.1998 | Yaş şartı yok | 5975 |
Bu tablo, Türkiye’de farklı sigorta türlerine ve başlangıç tarihlerine göre değişen emeklilik şartlarını karşılaştırmalı olarak gösterir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Türkiye Emeklilik Şartları Nelerdir?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Türkiye’de emeklilik için kaç yaşında olunmalı?
Emeklilik yaşı kişinin sigorta giriş tarihine göre belirlenir ve 44 ila 65 yaş arasında değişebilir.
Kaç gün primle emekli olunabilir?
En az 5000 prim günü ile emekli olunabilir ancak bazı sigorta kollarında bu sayı 9000’e kadar çıkmaktadır.
EYT emekliliği kimleri kapsar?
EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan ve prim ile hizmet süresi şartlarını sağlayan bireyleri kapsar.
Prim günüm eksikse emekli olabilir miyim?
Eksik prim günleri borçlanma veya isteğe bağlı sigorta ile tamamlanabilir.
Kadınlar çocuk borçlanması ile erken emekli olabilir mi?
Evet, kadınlar doğum borçlanması yaparak prim gün sayılarını artırabilir ve erken emekli olabilir.
Emeklilik başvurusu nasıl yapılır?
SGK’ya doğrudan başvurarak veya e-Devlet üzerinden çevrim içi başvuru yapılabilir.
Erken emeklilik mümkün mü?
Bazı durumlarda (malulen emeklilik, engelli emekliliği, ağır işte çalışma) erken emeklilik mümkündür.
