Tüpraş Katılım Endeksine Uygun mu?

Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin yatırım yapılabilirlik düzeylerini belirleyen kriterlerden biri Katılım Endeksi uyumluluğudur. Bu yazıda Tüpraş’ın faaliyet alanı, gelir kaynakları ve finansal yapısı üzerinden Katılım Endeksi’ne uygunluğu detaylı şekilde ele alınacaktır.

Tüpraş Katılım Endeksine Uygun mu?

Tüpraş, petrol rafinajı yapan bir şirkettir ve bu faaliyet, Katılım Endeksi kapsamında değerlendirildiğinde tartışmalı bir alana girmektedir. Endeks kurallarına göre, alkol, faiz, kumar gibi İslami finans ilkelerine aykırı sektörlerde faaliyet gösteren şirketler kapsam dışı kalır. Tüpraş’ın ürün gamı içerisinde akaryakıt ve türevleri yer almakta, bu durum endekse uygunluk konusunda soru işaretleri doğurmaktadır.

Katılım Endeksi Nedir?

Katılım Endeksi, İslami finans prensiplerine göre faaliyet gösteren şirketlerin yer aldığı bir borsa endeksidir. Faaliyet alanı ve mali yapısı bu prensiplere uymayan firmalar listeye dahil edilmez. Yatırımcılar bu sayede faiz, haram gelir gibi unsurlardan arındırılmış şirketlere yatırım yapmayı hedefler.

Tüpraş’ın Faaliyet Alanı Endekse Uygun mu?

Tüpraş’ın ana gelir kaynağı, petrol ürünlerinin rafine edilip satışa sunulmasıdır. İslami finans ilkelerine göre doğrudan alkol, domuz eti, faizli bankacılık gibi sektörlere yatırım yapılmaz. Petrol sektörü bu gruplar arasında sayılmasa da zaruret ve doğrudan haram olmayan işler kapsamında yorumlanabilir.

Tartışmalı Gelir Kaynakları

Tüpraş, bazı ürünlerini askeri ve sanayi kuruluşlara satmaktadır. Bu satışlar endeks uyumu açısından hassas değerlendirilmektedir. Eğer bu gelirlerin oranı sınırı aşarsa şirket endeksten çıkarılabilir.

Faiz Gelirleri ve Borç Yapısı

Katılım Endeksi’nde yer alacak şirketlerin faizli borçlarının ve gelirlerinin belirli oranları geçmemesi gerekir. Tüpraş’ın zaman zaman yüksek borç oranlarına sahip olması, uyumluluğunu olumsuz etkileyebilir.

Mali Göstergelere Göre Uygunluk Kriterleri

Katılım Endeksi’ne dahil olabilmek için şirketlerin bilanço kalemleri de denetlenmektedir. Toplam faizli borçların aktif toplamına oranı %33’ü aşmamalıdır. Aynı şekilde, faiz getirili varlıkların oranı da bu seviyeyi geçmemelidir. Tüpraş’ın bu oranları dönemsel olarak değişiklik gösterebilir.

Endeks Kriterlerine Göre Örnek Tablo (2024 4. Çeyrek Tahmini Veriler)

Yukarıdaki tablo, Tüpraş’ın bazı dönemlerde sınır değerlere oldukça yakın olduğunu göstermektedir. Bu da endeks dışı kalmasına neden olabilir.

Yatırımcılar Neye Dikkat Etmeli?

Tüpraş’a yatırım yapmayı düşünen katılım esaslı yatırımcıların şirketin dönemsel mali tablolarını ve faaliyet raporlarını düzenli takip etmesi önemlidir. Çünkü Tüpraş bazı çeyreklerde Katılım Endeksi’ne uygun hale gelirken, bazı dönemlerde listeden çıkabilmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Tüpraş Katılım Endeksine Uygun mu? başlığıyla ilgili sıkça sorulan sorular şu şekildedir. Her soruda, konunun daha iyi anlaşılabilmesi için açıklayıcı bilgiler sunulmuştur.

Tüpraş neden bazı dönemlerde Katılım Endeksi’ne giriyor?

Tüpraş’ın bilanço yapısı ve gelir dağılımı dönemsel olarak değişebilir. Faizli gelir oranı ve borç seviyesi sınır altındaysa geçici olarak endekse dahil edilebilir.

Petrol rafinerisi faaliyetleri Katılım Endeksi’ne aykırı mı?

Petrol sektörü doğrudan haram bir alan olarak değerlendirilmez. Ancak, üretimin niteliği ve kullanım amacı uyumu etkileyebilir. Tüpraş’ın bazı gelir kalemleri bu açıdan hassas görülmektedir.

Tüpraş’ın faiz geliri endeks kurallarını aşıyor mu?

Son çeyreklerde faiz gelirleri sınır altında seyretse de dönemsel artışlar olabilmektedir. Bu nedenle Tüpraş’ın endekse kalıcı olarak uygun olduğunu söylemek zordur.

Tartışmalı gelirler neden önemlidir?

Tartışmalı gelirler, İslami kurallara göre haram sayılan veya şüpheli kazançlardan oluşur. Eğer bu gelirlerin oranı %5’i geçerse şirket endeksten çıkarılır. Tüpraş bu sınırın üstüne çıkabilmektedir.

Tüpraş hissesi Katılım Endeksi’nden neden çıkarıldı?

Tüpraş zaman zaman faizli borç oranlarını artırdığı veya tartışmalı gelir kalemleri %5’i geçtiği için endeks dışı kalmaktadır. Bu değerlendirme genellikle çeyreklik bilançolara göre yapılır.

Katılım Endeksi’ne yatırım yapmak isteyen biri Tüpraş hissesi almalı mı?

Eğer yatırımcının stratejisi tamamen katılım prensiplerine dayanıyorsa, Tüpraş hisse senedi net bir şekilde riskli olabilir. Alternatif olarak endekse tam uyumlu şirketler tercih edilmelidir.

Tüpraş ileride endekse tekrar girebilir mi?

Evet, borç oranı düşürülür ve şüpheli gelirler azaltılırsa Tüpraş tekrar Katılım Endeksi’ne dahil edilebilir. Bu nedenle yatırımcılar sürekli güncel durumu kontrol etmelidir.